Việc tập trung, tích tụ ruộng đấtnhằm nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, phát huy tối đa tiềm năng đất đai thông qua mở rộng quy mô sản xuất là bước đi cần thiết và xu thế tất yếu. Chủ trương này đã được khẳng định trong các Nghị quyết của Đảng và thế chếcụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước qua các thời kỳ.
Pháp luật về đất đai hiện hành đã quy định cụ thể về các quyền, nghĩa vụ của người sử dụng cũng như trình tự, thủ tục thực hiện. Thực tế hiện nay, thông qua việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất, tại nhiều địa phưong đã có những phương thức, mô hình tập trung, tích tụ ruộng đất để tổ chức sản xuất quy mô lớn, mang lại hiệu quả cao hơn, đóng góp tích cực cho việc phát triển sản xuất nông nghiệp của Việt Nam.
Bên cạnh đó, để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, ngày 17/4/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 57/2018/NĐ-CP, trong đó đă ban hành một số cơ chế, chính sách hỗ trợ tập trung đất đai như miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước đối với dự án nông nghiệp ưu đãi đầu tư và khuyến khích đầu tư; hỗ trợ tiến cận, vay vốn;....
Nghị định 57/2018/NĐ-CP được xây dựng trên tinh thần cập nhật và cụ thể hóa các chỉ đạo tại các Nghị quyết số 10-NQ/TW Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Luật đất đai 2013, Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp vừa và nhỏ, … đặc biệt là việc sửa đổi, bổ sung các ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp theo hướng đơn giản hoá, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 19 và 35 của Chính phủ. Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 có một số điểm mới như:
(1) Bổ sung các phương thức hỗ trợ (8 phương thức) và 3 nội dung hỗ trợ (bổ sung hỗ trợ tín dụng, hỗ trợ thuế) theo Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
(2) Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Các thủ tục hành chính cơ bản được rà soát và lồng ghép thủ tục để rút xuống còn 10 bước (giảm 03 thủ tục về xây dựng; 02 thủ tục về đầu tư; 01 thủ tục về thẩm tra công nghệ).
(3) Rà soát giảm các điều kiện hỗ trợ: Về quy mô, công suất dự án (như giá trị gia tăng sau chế biến giảm từ 2 xuống 1,5 lần; tỷ lệ lao động địa phương, quy mô công suất cơ sở chế biến nông sản được giao địa phương căn cứ tình hình thực tế tại địa phương để quy định phù hợp.
(4) Tại điều 13 của Nghị định đã quy định bổ sung đối tượng dự án dịch vụ công và kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn nhằm thu hút hơn nữa nguồn lực xã hội đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước như Dự án xử lý môi trường làng nghề, Dự án cấp nước sạch nông thôn, Dự án nuôi trồng thủy sản,...
(5) Đặc biệt về nguồn vốn ngân sách nhà nước dự kiến thực hiện chính sách: Đã được quy định cụ thể tại Điều 14 Nghị định: Với yêu cầu bố trí hàng năm tối thiểu 5% vốn chi đầu tư phát triển từ ngân sách trung ương và tối thiểu 5% vốn chi ngân sách địa phương cho ngành nông nghiệp để thực hiện chính sách quy định tại Nghị định 57/2018/NĐ-CP.
Thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đang khẩn trương nghiên cứu chuẩn bị dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai nhằm thể chế các định hướng chỉ đạo của Bộ Chính trị về "tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý, sử dụng đất nông nghiệp để tạo điều kiện tích tụ, tập trung, sử dụng hiệu quả đất đai, thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp”. Dự kiến Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai tại kỳ họp thứ 9. Song song, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang khẩn trương dự thảo Nghị định về tập trung tích tụ đất đai để trình Chính phủ trong năm 2019 (đối với những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ).
