Rác thải nhựa ở Việt Nam hiện nay là vấn đề đang được Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo. Theo đó, trong thời gian vừa qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Bộ, ngành, địa phương đã và đang tích cực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: rà soát, đề xuất sửa đổi cơ chế, chính sách nhằm giảm thiểu, tăng cường tái chế, tái sử dụng, ngăn chặn tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường; đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức nhằm thay đổi thói quen tiêu dùng đối sản phẩm nhựa một lần của các doanh nghiệp, người dân và cộng đồng, khuyến khích sử dụng các sản phẩm thay thế, thân thiện môi trường; phát động phong trào toàn dân tham gia chống rác thải nhựa, cùng chung tay thành lập Liên minh chống rác thải nhựa.

Trân trọng tiếp thu ý kiến của cử tri, để đẩy mạnh phong trào chống rác thải nhựa trong thời gian tới, các Bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục triển khai có hiệu quả Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 07/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 với mục tiêu cụ thể đối với chất thải rắn sinh hoạt đô thị: Sử dụng 100% túi ni lông thân thiện với môi trường tại các Trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ cho mục đích sinh hoạt thay thế cho túi ni lông khó phân hủy; hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất và cung cấp các loại túi ni lông khó phân huỷ kể từ năm 2026 tại các trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ cho mục đích sinh hoạt.

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tập trung triển khai đẩy mạnh một số giải pháp sau:

Thứ nhất, tham mưu cơ chế, chính sách mới nhằm hạn chế tình trạng rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường như: (i) trong quá trình xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, chú trọng các chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp và người dân đầu tư, sản xuất, sử dụng các loại vật liệu thân thiện với môi trường (trình Quốc hội trong năm 2020); (ii) tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, trong đó chú trọng các chế tài xử lý nghiêm đối hành vi xả rác thải gây ô nhiễm môi trường (trình Chính phủ trong năm 2019); (iii) tham mưu Thủ tướng Chính phủ xem xét, sửa đổi Quyết định 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 về danh mục phế liệu được phép nhập khẩu, theo hướng chỉ cho phép nhập các loại nhựa có giá trị tái chế cao; (iv) tham mưu Thủ tướng Chính phủ sửa đổi Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg ngày 24/4/2015 về thu hồi sản phẩm thải bỏ theo hướng bổ sung đối tượng thu hồi là các bao bì nhựa….

Thứ hai, phối hợp với Bộ Tài chính và một số Bộ, ngành liên quan triển khai các giải pháp định hướng hoạt động sản xuất và tiêu thụ túi nilon thân thiện với môi trường trong nước như: tăng thuế bảo vệ môi trường đối với túi nilon khó phân hủy; tạo lập thị trường tiêu dùng cho các sản phẩm túi thân thiện với môi trường; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tái chế chất thải túi nilon khó phân hủy thành các sản phẩm thân thiện hơn với môi trường; sản xuất các loại túi có khả năng tự phân hủy sinh học; khuyến khích tái sử dụng, sử dụng các loại túi thân thiện với môi trường.

Thứ ba, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương thúc đẩy sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Bộ Tài chính, Bộ Công Thương phối hợp trong việc tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động thu/nộp thuế bảo vệ môi trường và chống gian lận thương mại để bảo hộ các sản phẩm đã được công nhận túi nilon thân thiện với môi trường; đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế bảo vệ môi trường.

Thứ tư, tập trung đẩy mạnh các hoạt động truyền thông cao nhận thức về tác hại của các sản phẩm có nguồn gốc từ nhựa, túi nilon sử dụng một lần đối với môi trường, hệ sinh thái và sức khoẻ con người; thường xuyên phát động các phong trào phòng chống rác thải nhựa; khen thưởng kịp thời các cá nhân, tổ chức có thành tích tốt trong phong trào chống rác thải nhựa hoặc sáng kiến có giá trị; nhân rộng các mô hình tốt về thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và các mô hình nói không với rác thải nhựa.

Thứ năm, đôn đốc Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện: Hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất và cung cấp các loại túi nilon khó phân huỷ kể từ năm 2026 tại các trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ cho mục đích sinh hoạt; tuyên truyền, vận động và tổ chức ký cam kết chống rác thải nhựa, không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần đối với các cơ sở sản xuất, các tổ chức phân phối sản phẩm, trung tâm thương mại, cửa hàng, nhà hàng, chợ, siêu thị; xây dựng và tổ chức thực hiện các mô hình điểm thực hiện hạn chế sử dụng túi khó phân hủy, chuyển từ việc sử dụng túi nilon sang các loại túi giấy và bao gói khác; thúc đẩy thị trường tiêu thụ túi thân thiện với môi trường; kiểm soát chặt chẽ các hoạt động sản xuất túi nilon khó phân hủy trên địa bàn, đặc biệt là nhóm sản xuất quy mô hộ gia đình.