Sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất là xu hướng tất yếu trong khi nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm. Để giảm thiểu chi phí đầu vào cho quá trình sản xuất, các cơ sở sản xuất hiện nay đã tăng cường hoạt động thu gom, tái chế phế liệu. 75% thép phôi của Việt Nam luyện ra có nguồn gốc từ thép phế liệu, trong khi đó lượng thép phế liệu nội địa không đủ cho nhu cầu sản xuất nên các cơ sở phải nhập khẩu thép phế liệu.

Tuy nhiên, hoạt động tái chế phế liệu luôn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Do đó, để nguồn nguyên liệu là phế liệu sắt thép nhập khẩu đảm bảo cho hoạt động sản xuất thép trong nước, vừa để kiểm soát chặt chẽ các loại chất thải có thể nhập khẩu vào Việt Nam, ngày 29 tháng 12 năm 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành QCVN 31:2010/BTNMT - chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu sắt, thép nhập khẩu Thông tư số 43/2010/TT-BTNMT.

Điều 76 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 được ban hành đã quy định phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật môi trường và thuộc danh mục phế liệu được phép nhập khẩu do Thủ tướng Chính phủ quy định. Ngày 19 tháng 12 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg quy định Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất; đồng thời giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với các loại phế liệu thuộc danh mục. Thực hiện Luật Bảo vệ môi trường 2014 và Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT và Thông tư số 092018/TT-BTNMT ngày 14 tháng 9 năm 2018 quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường, trong đó, ban hành 06 QCVN đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất bao gồm:

- QCVN 31:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu sắt, thép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

- QCVN 32:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhựa nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

- QCVN 33:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu giấy nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

- QCVN 65:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu thủy tinh nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

- QCVN 66:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu kim loại màu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

- QCVN 67:2018/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu xỉ hạt lò cao (xỉ hạt nhỏ, xỉ cát từ công nghiệp luyện gang, sắt, thép) nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.

Để đáp ứng yêu cầu quản lý chất lượng phế liệu nhập khẩu, các QCVN nêu trên đã quy định chi tiết về yêu cầu kỹ thuật, phương pháp xác định tỉ lệ tạp chất, phương pháp lấy mẫu xác định thành phần, tỉ lệ tạp chất và các quy định quản lý của các cơ quan, tổ chức có liên quan đối với việc kiểm tra nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất bao gồm: trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương, cơ quan Hải quan và tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.

Thực hiện Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 03/2/2019 của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 01/2019/TT-BTNMT quy định ngưng hiệu lực thi hành một số quy định của Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT ngày 14 tháng 9 năm 2018 và Thông tư số 09/2018/TT-BTNMT ngày 14 tháng 9 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường. Trong đó, đã sửa đổi một số quy định về kiểm tra, thông quan phế liệu nhập khẩu. Ngày 13/5/2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 40/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường, trong đó, có quy định chi tiết về trình tự, thủ tục kiểm tra thông quan đối với phế liệu nhập khẩu.

Đồng thời, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rà soát, xây dựng dự thảo Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất trình Thủ tướng Chính phủ ban hành. Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 28/QĐ-TTg ngày 24/9/2020 quy định Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.

Do đó, để đáp ứng yêu cầu quản lý và cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã giao Tổng cục Môi trường chủ trì phối hợp với các chuyên gia và thành viên Tổ soạn thảo theo Quyết định số 1539/QĐ-BTNMT ngày 15/7/2020 để rà soát, sửa đổi và trình Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Thông tư quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất thay thế các văn bản: Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT ngày 14 tháng 9 năm 2018, Thông tư số 09/2018/TT-BTNMT ngày 14 tháng 9 năm 2018 và Thông tư số 01/2019/TT-BTNMT ngày 08/2/2019.