Thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

Đất đai 23/07/2019

Theo quy định tại điểm d khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì đối với các dự án xây dựng khu đô thị mới; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung... sẽ do Nhà nước tổ chức thu hồi đất; quy định này chưa được sự đồng thuận của Nhân dân, bởi  lẽ, các dự án trên đa phần đều do các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế đầu tư, sinh lợi cho các doanh nghiệp. Cần nghiên cứu, sửa đổi quy định trên theo hướng nhà nước chỉ thu hồi đất các dự án nêu trên khi nhà nước làm chủ đầu tư, đối với các dự án do các doanh nghiệp trực tiếp đầu tư theo hình thức BT, BOT thì các doanh nghiệp cần thỏa thuận với người dân có đất bị thu hồi. Đồng thời cần nghiên cứu bổ sung thêm quy định các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới... có quyền sử dụng quỹ đất của mình để góp vốn cùng doanh nghiệp thực hiện dự án.

Vấn đề thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được quy định tại Điều 62 Luật đất đai nhưng còn có khác nhau giữa quy định của pháp luật và tình hình thực hiện trên thực tế tại một số địa phương như các dự án xây dựng khu đô thị mới; khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung...thuộc trường hợp Nhà nước tổ chức thu hồi đất nhưng chưa được sự đồng thuận của nhân dân do các dự án này đa phần đều do các doanh nghiệp đầu tư. Trong thời gian qua cũng có nhiều ý kiến đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm quy định các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới... có quyền sử dụng quỹ đất của mình để góp vốn cùng doanh nghiệp thực hiện dự án. Đối với các phản ánh nêu trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang nghiên cứu, đề xuất hướng giải quyết và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

Vấn đề thu hồi đất là một trong các vấn đề lớn đã được quy định tại Khoản 3 Điều 54 Hiến pháp năm 2013, đồng thời tiếp tục được đặt ra trong quá trình xây dựng Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành trung ương Đảng Khóa XI về tiếp tục đổi mới chính sách pháp luật đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Trong quá trình sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI về tiếp tục đổi mới chính sách pháp luật đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế để “có cơ chế cụ thể nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận các công trình kết cấu hạ tầng theo quy hoạch; kiên quyết thu hồi đất của tổ chức, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp trong quá trình sắp xếp, rà soát tài sản công theo quy định, nhất là tại các vị trí có lợi thế, khả năng sinh lời cao; tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại các doanh nghiệp nhà nước thoái vốn, cổ phần hóa; nghiên cứu quy định việc Nhà nước tham gia hỗ trợ thu hồi đất khi nhà đầu tư đã tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng được cơ bản diện tích đất để thực hiện dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội theo quy hoạch.”

Thể chế hóa cụ thể kết luận của Bộ Chính trị, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang khẩn trương xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013, trình Quốc hội năm 2020 và dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung các Nghị định quy định chi tiết Luật Đất đai, trình Chính phủ tháng 12 năm 2019. Do đó, kiến nghị của cử tri sẽ được Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định trong quá trình xây dựng, trình cấp có thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên.